Gia đình chị Lý Thị Thu Trang đang gói bánh để bán ra thị trường

Bánh ú nước tro được luộc chín

Để gói bánh ú nước tro người gói phải chuẩn bị các công đoạn từ lấy tro từ lò than đước ngâm lấy nước trong đem ngâm qua nếp từ 2 - 3 ngày, chuẩn bị lá tre, ngâm đậu xanh làm nhân bánh, gói bánh... Trung bình thời gian luộc bánh khoảng từ 2,5 – 3 tiếng. Khi bánh chín phải vớt ra ngâm qua nước lạnh để bánh nguội tuyệt đối. Sau đó, treo lên thật ráo, giúp bánh có thể để được lâu và giữ được hương vị thơm ngon.

Là gia đình có truyền thống làm bánh ú nước tro từ bao đời nay, chị Lý Thị Thu Trang, ấp Phú Hữu, xã Phú Tâm, huyện Châu Thành đang tiếp nối truyền thống nghề làm bánh ú nước tro từ ông, bà, cha, mẹ để lại. Những ngày này gia định Chị cùng các chị em trong xóm tất bật cho việc gói bánh ú nước tro để bán ra thị trường, mỗi ngày gói từ 4.000 – 5.000 cái bán ở các tỉnh Sóc Trăng, Hậu Giang, TP Hồ Chí Minh…. với giá bán cho thương lái từ 20.000 – 25.000 đồng/ 10 cái, tùy vào thời điểm. Chị: Lý Thị Thu Trang, nói “muốn làm được bánh ngon thì mình chọn kỹ từ đậu, nước tro đem đi quậy lấy nước trong đem ngâm với nếp xong rồi mình mới rửa lại với nước từ 7 đến 8 nước, để cho ráo rồi đem đi gói, bánh ngon phần lớn là do lá, một ngày làm khoảng 2.000 cái. Để đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm nguyên liệu phải chọn có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng”.

Còn hộ chị Ngô Thị Hoa Lang, ấp Phú Hữu xã Phú Tâm, huyện Châu Thành với hơn 25 năm làm nghề gói bánh ú nước tro để bán vào dịp mùng 5/5 Âm lịch hàng năm, theo Chị cho biết muốn làm được bánh ngon thì khâu chọn nếp và ngâm nếp là quan trọng nhất. Vì vậy, bánh của chị khi ra lò được thương lái lấy hết, bước vào mùa vụ khoảng trước 10 ngày Chị tất bật cho việc làm bánh, mỗi ngày gói từ 4.000 – 5.000 cái, còn đến những ngày cuối của mùng 5/5 thì mỗi ngày Chị gói khoảng 40.000 – 50.000 cái để giao cho các thương lái, còn những ngày thường Chị vẫn làm để bán ra thị trường, mỗi ngày từ 1.000 – 2.000 cái. Chị Ngô Thị Hoa Lang, Ấp Phú Thành B, xã Phú Tâm, huyện Châu Thành, tỉnh Sóc Trăng cho biết “tôi đam mê nghề bánh, tôi học hỏi từ người kế bên nhà cũng là bà con, làm bánh này rất là nhiều công đoạn, kể ra thì khâu quan trọng nhất là khâu làm nếp, mình lấy tro lò than đước, mình đem ngâm nếp, sau khi ngâm 2 đêm, nhưng trong 2 đêm mình phải thay nước 4 lần, mình đem đi vút, khâu vút rất quan trọng, nếu vút chưa tới thì nó bị đắng, nếu vút nhiều quá thì nó bị lạt, còn khâu nhân thì đem đi xào. Lò mình bán lâu năm nên có tiếng, mối hàng lấy đi bán, mấy người ăn người ta cũng thích nên càng lâu năm càng bán được nhiều”.

Hiện toàn xã có gần 10 hộ gói bánh ú nước tro để bán vào dịp Tết Đoan Ngọ mùng 5/5 Âm lịch hàng năm, ở các ấp Phú Thành, ấp Phú Hữu và ấp Thọ Hòa Đông A. Hiện nay, tình hình dịch bệnh Covid-19 ảnh hưởng đến các các hộ kinh doanh. Công tác đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm được các hộ đẩy mạnh từ các khâu chọn nguyên liệu làm bánh, đến khâu thành phẩm được thực hiện tốt đến với người tiêu dùng. Ông Phạm Văn Tí, Chủ tịch UBND xã Phú Tâm, huyện Châu Thành, tỉnh Sóc Trăng cho biết thêm “xã Phú Tâm có ngành nghề truyền thống là gói bánh ú nước tro, nghề truyền thống này có từ năm 1951. Hiện nay trên địa bàn xã Phú Tâm có gần 10 hộ đang duy trì nghề truyền thống này, nhân dịp Tết Đoan Ngọ sắp tới các hộ đang đẩy mạnh việc sản xuất. Trong thời gian qua UBND xã Phú Tâm cũng đã thường xuyên kiểm tra và vận động các hộ thực hiện công tác đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm, qua kiểm tra các hộ chấp hành nghiêm việc thực hiện đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm trong khâu sản xuất để phục vụ cho bà con. Trong thời gian tới, UBND xã sẽ tiếp tục vận động các hộ duy trì sản xuất, đồng thời đổi mới thêm dây truyền công nghệ để phục vụ tốt hơn và cũng để duy trì ngành nghề truyền thống”.

Theo quan niệm của dân gian, Tết Đoan Ngọ hay còn gọi là Tết diệt sâu bọ, người Việt thường chuẩn bị lễ cúng, thắp hương tạ ơn trời đất ban cho mùa màng bội thu và cầu mong sâu bọ không phát triển để cây cối đơm hoa kết quả tươi tốt. Dịp này, bánh ú nước tro cũng là một trong những món ăn được nhiều người ưa chuộng tìm mua. Hiện nay, còn vài ngày nữa là đến Tết Đoan Ngọ, mọi công tác chuẩn bị cho việc gói bánh được các hộ dân trên địa bàn huyện chuẩn bị sẵn sàng để bán ra thị trường nhân dịp Tết Đoan Ngọ mùng 5/5 năm nay, đây cũng là dịp gìn giữ và phát huy nét văn hóa ẩm thực độc đáo của người Việt mỗi dịp Tết Đoan Ngọ hàng năm./.